روزنامه آلمانی دیتسایت
با اینکه اخوان المسلمین در رفراندوم قانون اساسی پیروز شده اما اپوزیسیون مصر از همیشه قویتر است
از قرار معلوم مصر از دست رفته است: یک قانون اساسی مستبدانه، یک رئیس جمهوری اسلام گرا، اخوان المسلمین تشنه قدرت و چندین مسیحی ترسان و گوشه گیر. انقلاب مصر شکست خورده است. آیا ممکن است شما هم این طور فکر کنید؟ اگر چنین باشد، اپوزیسیون مصر از این قضاوت شما بسیار آزرده خواهد شد.
آنها که در برابر کاخ ریاست جمهوری چادر به پا کرده اند، آنها که روی دیوارها با رنگ های تند شعار نوشته و طراحی کرده اند، همچنان اعتراض می کنند. آنها رفراندوم قانون اساسی را که اسلام گرایان نوشته اند پایان کار نمی دانند. قانون اساسی نامطلوب اسلام گرایان راه خود را گشود، اما چه حقیرانه! خیلی از مصری ها رفراندوم را تحریم کردند.
در شهرهای بزرگ بسیاری از شهروندان به آن رای منفی دادند که شمارشان تقریبا به شصت درصد می رسد. تطمیع و تهدید هم البته کاربرد داشته است. مشاور رئیس جمهوری مصر که خود حقوقدان برجسته ای است و هیچ قرابتی هم با اخوان المسلمین ندارد، استعفا داده است. این برای محمد مرسی یکآبروریزی است. رئیس جمهوری و اخوان المسلمین هم پیمانان خود را ز دست می دهند.
اپوزیسیون اما با هفته های متمادی مبارزه علیه اسلامیون همچنان در جنب و جوش است. برای آنها جنگ تازه شروع شده. بسیاری از زنان دامن کوتاه و شلوارجین خیلی تنگ می پوشند و گره روسری گروهی دیگر شل شده است. یک جنبش عظیم بر ضد مرسی و اخوان المسلمین شکل گرفته است.
سه عامل، اپوزیسیون را قوی تر از سال پیش کرده است: منابع مالی، تجربه و مقداری توده گرایی اجتماعی ( سوسیال پوپولیسم).
حسام فودا که سراپا انرژی است و خواب و استراحت نمی شناسد از فعالان گروه «مصریان آزاد» است. او کهشب ها را در چادر مقابل کاخ ریاست جمهوری می گذراند، سه هفته پیش وقتی که اخوان المسلمین گروه ضربتخود را برای تار و ما مخالفان فرستاده بود حضور داشت. فودا می گوید: « مرسی رئیس جمهوری من نیست». او عقیده دارد این رئیس جمهوری که در ماه ژوئن انتخاب شده ضعیف و « آلت دست اخوان المسلمین» است. با تصویب قانون اساسی جدید باید دوباره یک رئیس جمهوری انتخاب شود و مرسی این بار بازنده خواهد بود. ویبه هیچ کدام از وعده هایش عمل نکرده است. اوضاع اقتصادی افتضاح است در حالی که او فقط به حفظ قدرت فکر کرده. خیلی وقت است که مرسی در نگاه مردم مانند مبارک است، تنها و در آستانه سقوط.
حسام فودا که مسئول سازمان جوانان «مصریان آزاد» است، شاخه لیبرال اپوزیسیون را نمایندگی می کند. لیبرال ها یک حزب توده ای نیستند، اما منابع مالی دارند. نجیب زویر، بنیانگذار «مصریان آزاد» یک میلیاردر و سلطان رسانه های مصر است که دشمن قسم خورده اخوان المسلمین به شمار می رود. ثروتمندانی مانند زویر برای اپوزیسیون چادر و پلاکارد و امکانات برای تبلیغات رسانه ای فراهم می کنند. آنها می خواهند برای انتخابات آینده مجلس به طور میلیونی هزینه کند و از وقتی که هواداران سابق مبارک نیز به صف مخالفان پیوسته اند، بیشتر هم خرج خواهند کرد.
نکته جدید در خیزش پیش رو این است که طرفداران افراطی ثبات و امنیت یعنی «حزب ال کاناپا» که به «حزب کاناپه» معروفند و هیچ گاه در تظاهرات شرکت نکرده بودند، یک باره به خیابان ها آمدند. رفیق اسد سیدوم رئیس پلیس و دشمن اسلام گرایان است و در دوران مبارک یک گردان ویژه علیه جهادگران بمب گذارتشکیل داده بود. خانه او در نزدیکی کاخ ریاست جمهوری است و می تواند از آنجا چادرهای معترضان و همچنین گروه ضربتاخوان المسلمین را که برای تار و مار به مخالفان حمله می کنند، ببیند. حالا سیدوم هم به تظاهرکنندگان پیوسته است. این رئیس پلیس، مردی که وظیفه اش برقراری آرامش و نظم است، یک مسیحی است که انقلاب 2011 را از پشت پنجره و با نگاهی انتقادی زیر نظر داشت. در کنار این رییس پلیس که برای اعتراض به خیابان آمده، بانوان ثروتمند « کلوپ ورزشی گراتسیا» را می شود دید که همگی کلوپ را تعطیل کردند و با لباس های ورزشی به میدان تحریرآمده اند. گازهای اشک آور البته بسیار آنها را آزرده خاطر ساخت. خیلی از این تظاهرکنندگان، پول و تجربه را با هم دارند و درعین حال بانفوذ نیز هستند. سیدوم می گوید: «ما باید جلوی اسلامیست ها را بگیریم. وقتی که قانون اساسی تصویب شود، باید نافرمانی مدنی را آغاز کنیم. مردم بایداعتراض کنند. در ادارات، در دادگاه ها. آنها که این همه سال ثبات و نظم را حفظ کرده اند، می توانند حالا بی ثباتی و بی نظمی را سازماندهی کنند، تا جایی که اسلامیست ها به زانو در آیند.»
البته این پرسش پیش می آید که چطور طرفداران رژیم قبلی قادر به همکاری با انقلابیون خواهند بود و چطور می توانند با هم اکثریتی را که اخوان المسلمین به دست آورده از آن خود کنند. پاسخ را از یاسر علی رمدان سخنگوی 35 ساله و مشاور راهبردی انتخاباتی «حزب خلق» می شنویم: « کار ساده ای نیست. ما مثل این پیر و پاتال ها فکر نمی کنیم. اما همه علیه اسلامیست ها هستیم. این موجب استحکام اتحاد ما شده که دو هدف مشترک داریم: یکی اینکه قانون اساسی اسلامی را تغییر بدهیم و دیگر اینکه برنده انتخابات شویم. پیروزی دور است ولی مثل پارسال غیر ممکن به نظر نمی رسد.»
«حزب خلق» شاید قوی ترین حزب اپوزیسیون باشد. رهبر این حزب، حمدین صباحی از جبهه چپ است که در انتخابات ریاست جمهوری فقط 5 در صد از مرسی کمتر رای آورد. او بخش های فقیرنشین در کناره رود نیل وشهرهای بزرگ را پشت سر خود دارد. یعنی جاهایی که غیر از او فقط اسلامیست ها رای می آورند. صباحی مردی است که قصد دارد در سال دوم انقلاب عربی بر ضعف های ساختاری چپ ها و لیبرال ها نقطه پایان بگذارد. صباحی می گوید: «ما می خواهیم به مردم کمک های اجتماعی کنیم. می خواهیم به آنها آموزش بدهیم. اخوان المسلمین مساجد را پایگاه خود قرار داده، و ما می خواهیم در دهات دفاتر کمک های اجتماعی باز کنیم که هم یاری می رسانند و هم روشنگری می کنند.» این پاسخی به اقدامات اسلامیست هاست، به همان اندازه مردمی، اما چپ. البته این که لیبرال هایی مانند گروه «مصریان آزاد» تا چه اندازه با این برنامه همکاری کنند هنوزمشخص نیست.
نکته کلیدی اما این است که مرسی واخوان المسلمین کاری کرده اند که تا به امروز خود اپوزیسیون قادر به انجام آن نشده بود: دست کم برای مدتی، جبهه مخالفان را علیه اسلامیست ها متحد نمودند! اینک با استعفای مکی مشاور رئیس جمهوری، مرسی یکسره به دامان اخوان المسلمین پناه برده و اتفاقا بخت اپوزیسیون درست در همین است.
میشاییل تومان
برگردان از گلناز غبرایی
