فرهنگ اصطلاحات سیاسی

سازمان مرکزی اطلاعات سیا (  C.I.A )

سازمان مرکزی اطلاعات ، مشهور به " سیا " در سال 1947 ودر زمان ترومن رئیس جمهور وقت آمریکا ، بنیان نهاده شد. این سازمان ابتدا در طول جنگ جهانی دوم به صورت اداره خدمات استراتژیک ( O.S.S. ) فعالیت می کرد وسپس با تصویب قانون امنیت ملی در اواخر سال 1947، رسما نام سیا را به خود گرفت . سازمان فقط در برابر شخص ریاست جمهور مسئول است.

ستاد مرکزی سیا دارای چهار بخش است:

1.علوم وتکنولوژی

2.لجستیکی(تدارکات)

3.اطلاعات

4.نقشه ها وطرح ها

سیا دارای سه واحد مستقل می باشد:

1.سرویس جمع آوری اخبارخارجی

2.سرویس عملیات ضد جاسوسی وضد اطلاعاتی

3.سرویس مداخلات مخفی درکشورهای خارجی.

نفوذ سیا در روزنامه های کثیرالانتشارهر کشور معمولا از طریق وابسته های فرهنگی آمریکا صورت می گیرد. این نفوذ از روزنامه هایی آغازمی شود که نسبت به دولت مواضع انتقادی دارند.

ایجاد تغییرات در عناوین روزنامه ها، سرزنش کردن دولت ، درج داستانهای تحریک آمیز، پخش اطلاعات جعلی وتحریف شده و ایجاد جنگهای روانی از شگردهای سیا می باشد.

در زمان ریاست دالس (1962-1953) سیا تشکیلات خود را به سرعت گسترش داد. مهم ترین اقدامات سازمان در طول حیات آن ، عبارتند از:

1.تشکیل شرکت وسترن انترپرایز(1951)در فرمز جهت کمک به ملی گرایان چینی در مبارزه علیه چین کمونیست. این شرکت تحت پوشش های تجاری به فعالیت جاسوسی خود ادامه می داد.

2.نفوذ ماموران سیا در سازمانهای دیگر جاسوسی چون کا.گ.ب. و اینتلیجنت سرویس.

3.جاسوسی توسط هواپیماهای یو2 برفراز خاک شوروی .

4.سقوط حکومت مصدق درماجرای کودتای 28 مرداد 1332.

5.کودتای نظامی گواتمالا(1954).

6.اقدام به سرنگونی دولتهایی چون لائوس به رهبری پرنس سوانا فوما (1954)

7.سرنگونی حکومت آربنز با کمک یونایتد فروت.

8.هجوم نظامی تفنگداران دریایی آمریکا به خاک لبنان(1958).

9.جریان خلیج خوکها (1962)

10.کودتای نظامی عراق (1963) جهت سرنگونی حکومت ژنرال عبدالکریم قاسم.

11.تحریک افسران متمرد فرانسوی در الجزایر علیه دوگل .

 درسال 1962،دالس از سوی کندی ظاهرا به خاطر شکست این کشور در ماجرای خلیج خوک ها برکنار شد.

از دیگر عملیات سیا می توان از:

کودتای سال 1965 اندونزی جهت سرنگونی حکومت سوکارنو و کشتار قریب به یک میلیون نفر از اتباع آن کشور،توطئه جهت قتل کاسترو رهبر کوبا ، و اجرای برنامه فونیکس که منجر به قتل بیش از بیست هزار ویت کنگ گردید ، نام برد .

سازمان هم چنین طی پانزده سال از 1961تا 1976 بیش از 900 فقره عملیات محرمانه علیه  سیاستمداران و (رژیم های نامطلوب) به زعم آمریکا انجام داده است. تدارکات کودتاهای گوناگون در آرژانتین، بولیوی،شیلی،کودتای سرهنگان در یونان،خاوردور و آفریقا،پشتیبانی از دولت ها و رژیم های دست نشانده،انتصاب عمال مزدوردر رأس قدرت های سیاسی، مداخلهای نظامی، ایجاد شورش ها و جنگ های داخلی وعملیات خرابکارانه و نفوذی درسازمان های سیاسی و نظامی جهان از عملیات سیا می باشد. این عملیات با همکاری پنتاگون ،کارتل های چند ملیتی و ستون پنجم سیا در کشورهای جهان صورت می گیرد. در دوران حکومت جانسون و نیکسون سازمان سیا مجدداً پس از وقفه ای کوتاه به عملیات آشکارروی آورد که سرنگونی حکومت آلنده رئیس جمهور شیلی و انتصاب ژنرال آگوستینوپینوشه در رأس خونتای نظامی آن کشوربا همکاری شرکتهای چند ملیتی چون آی.تی.تی. از نمونه های بارز آن می باشد.

نفوذ در داخل اتحادیه های خارجی مانند اتحادیه همبستگی لهستان به رهبری لخ والسا،و هم چنین کمک های مستمر به مخالفین رژیم حاکم بر نیکاراگوآ جهت سرنگونی رژیم آن کشور به رهبری دانیل اورتگا از عملیات دیگر سیا به شمار می رود.

پس از رویداد تروریستی 11 سپتامبر2001 ، عملکرد سازمان از سوی بسیاری از صاحبنظران مورد انتقاد قرار گرفت.

در حال حاضرعملیات سیا بیشتر روی مبارزه با تروریسم در جهان متمرکزشده است.

از : غلامرضا علی بابایی

فردوسی امروز