گفتگو با گری سیک: بخش اول
دیروز، گری سیک میزبان خودنویس بود. او به سوال‌های خودنویس در مورد توافق هسته‌ای از موضع‌گیری احتمالی کیهان و سپاه و نیز گزینه‌های خامنه‌ای در صورت شکست مذاکرات پاسخ گفت.
روز جمعه، با یکی از مشاوران امنیت ملی پیشین کاخ سفید در حوزه ایران گفتگو کردم. گری سیک، نامی آشنا برای بسیاری از کارشناسان سیاسی جمهوری اسلامی است و با روسای جمهوری و مقام‌های مختلفی که به نیویورک رفته‌اند، دیدار کرده است. این استاد دانشگاه کلمبیا، دیروز بعد از پایان کارش، میزبان من در خانه‌اش بود، چون به موقع سر قرار در دانشگاه نرسیده بودم.
این گفتگو در سه بخش منتشر خواهد شد:
آقای سیک: گزینه‌های آیت‌الله خامنه‌ای در صورت عدم موفقیت مذاکرات چیست؟
فکر می‌کنم او خواهد گفت که ایران سال‌هاست تحت تاثیر تحریم‌ها بوده و الان باید به سراغ کشورهایی مثل چین، روسیه و هند برود. ساختار تحریم‌ها هم به این شکل دائمی نخواهد ماند.
هر توافقی در مذاکرات قدرت‌های ۱+۵، طبیعتا در شورای امنیت نیز مورد تایید قرار خواهد گرفت، چون ۵ کشور حاضر در شورای امنیت جزو مذاکره کنندگان هستند. اگر طرفین دیگر به این نتیجه برسند که آمریکایی‌ها مانع رسیدن به توافق شده‌اند، حفظ تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران بسیار دشوار خواهد بود. مساله دیگر، حفظ شرایط تحریم نفتی ایران است. تا کنون قدرت‌های بزرگ از طرح‌آمریکایی‌ها حمایت کرده‌اند، اما تداوم این وضعیت و ایجاد مانع بر سر اینکه ایران پول نفت خود را از طریق بانک‌ها دریافت کند، سخت‌تر خواهد شد.
از سوی دیگر، خامنه‌ای هم خواهد گفت که ما می‌دانیم تحریم به چه معنایی است و در مقابل تحریم‌ها، قوی‌تر هم شده‌ایم و جمهوری اسلامی از ابتدا این شرایط را تجربه کرده است و تحریم، ما را نابود نخواهد کرد و می‌توانیم با آن کنار بیاییم. این می‌تواند یک واکنش خامنه‌ای و یا حتی یک بازی کلامی در مذاکره باشد و مدعی شود که این ما نیستیم که به توافق محتاجیم.
آیا فرانسوی‌ها با هر توافقی موافقت خواهند کرد؟ آیا این بار هم فابیوس موضع متفاوتی خواهد گرفت؟
فرانسوی‌ها از اول پای میز مذاکرات بوده‌اند. اگر گروه به توافقی با ایران برسد، همه می‌رسند، از جمله فرانسوی‌ها. اگر فرانسوی‌ها بخواهند مخالفت کنند، پیش از دستیابی به توافق خواهد بود، چون بعد از امضا که نمی‌توان مخالفت کرد. همین الان یک پیش‌نویس مورد توافق وجود دارد. چند جای آن هنوز کامل نشده. ضمیمه‌هایی طولانی هم در پایان آمده که چه باید با مواد هسته‌ای و انبار شده و سانتریفوژها انجام داد. این ضمیمه‌ها هنوز کامل نیستند، اما تهیه شده‌اند. فرانسوی‌ها هم از همه چیز اطلاع دارند. گرچه در گذشته پیام‌هایی داده‌اند که موارد طرح شده باید سخت‌گیرانه‌تر باشند، اما آیا وقتی همه چیز به نقطه مورد نظر رسید، می‌خواهند کنار بکشند و وتو کنند؟ به هیچ وجه چنین نشانی مشاهده نمی‌شود. نمی‌توانم پیشبینی دقیقی کنم، اما فرانسوی‌ها از اینکه خودشان را سخت‌گیر نشان بدهند، لذت می‌برند، اما در سر مذاکرات، با بقیه همراه بوده‌اند.
روزنامه‌ی کیهان و بسیاری از فرماندهان ارشد سپاه، مخالفت خود را با مذاکرات و مذاکره کنندگان، بارها و بارها به نمایش گذاشته‌اند. فکر می‌کنید اگر توافقی به‌دست بیاید، چه خواهند کرد؟
برای کسانی که سیاست در ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران را دنبال کرده‌اند، شباهت میان سیاست در دو کشور بسیار زیاد است. من از همین الان پیشبینی می‌کنم که وال ستریت جورنال بعد از دستیابی به توافق چه خواهد نوشت. من حتی می‌توانم یادداشت سردبیری‌شان را پیشاپیش برای‌شان بنویسم! چون می‌دانم چه می‌خواهند بنویسند و خواهند گفت که این توافق امکان ساخت سلاح هسته‌ای را از ایران نخواهد گرفت... و ایرانی‌ها سر همه را کلاه گذاشته‌اند.... دولت اوباما به اندازه کافی سخت‌گیر نبود و اگر بودند، چنین چیزی را مضا نمی‌کردند...
اما همین چند روز پیش، واشینگتن پست [که موضعی کاملا متفاوت با وال ستریت جورنال دارد] موضع مشابهی گرفته بود.
بله، [یادداشت واشینگتن پست] در همان جهت بود. روزنامه کیهان هم چنین موضعی خواهد گرفت و خواهد نوشت که عده‌ای می‌خواستند با غرب هم‌خوابه شوند. این چیزی است که باید از آن دوری می‌کردیم...آیا هنوز انقلابی هستیم یا از خودمان ضعف نشان داده‌ایم و به همه دنیا اجازه داده‌ایم وارد خانه‌های‌مان بشوند؟ من پیشاپیش می‌توانم یادداشت کیهان را هم بنویسم. سپاه هم هم دقیقا همان موضع کیهان را گرفته، اما بستگی دارد که موضع رهبری جمهوری اسلامی چیست، چون هر دو عملا برای رهبری کار می‌کنند، اما وقتی لازم بوده، هیچ تردیدی در مخالفت با دیدگاه او نداشته‌اند.
اما وقتی که خامنه‌ای از توافق حمایت کند و آن‌را برای منافع ملی لازم بشمارد، کار برای مقام‌های سپاه پاسداران، مقابله علنی با حرف رهبری دشوار خوهد بود، گرچه ممکن است در پس پرده مخالفت‌هایی بکنند. در آمریکا هم وضعیت مشابهی خواهیم داشت. دموکرات‌هایی که با نتانیاهو هم عقیده‌اند، یا همین‌طور وال‌ستریت جورنال موقعیت سختی خواهند داشت، وقتی اوباما توضیح بدهد که این توافق بر اساس کار کارشناسی بسیار دقیق به دست آمده و یک سال و نیم روی آن کار شده و در باره همه جزئیات ریز و درشت بحث شد، گرچه ممکن است بدون عیب نباشد، اما برای منافع ملی آمریکا، بهترین چیزی است که وجود دارد و می‌تواند برای ما و بقیه دنیا مفید باشد... آیا چنین افرادی مقابل اوباما خواهند ایستاد؟ شاید کسی مثل سناتور منندز و یا سناتور شومر [سناتور ایالت نیویورک] مخالفت کنند.
مردم آمریکا هم نظر خودشان را خواهند داشت.
