پنجشنبه، آبان ۱۸، ۱۳۹۱

تحریم؛ نعمت یا نکبت (۳): سود سرشار در ممنوعیت‌های دستوری


بخش تحلیل خودنویس: تصمیم گیرنده‌ها کسانی هستند که به واردکنندگان با قدرت مالی بالا هم دسترسی دارند و اطلاعات ممنوعیت‌های در پیش رو و کمبود های خودساخته را منتقل می‌کنند. این همان رانت اطلاعاتی در تصمیم های سیاسی – اقتصادی است که در شرایط معمولی اتفاق نمی‌افتد. وارد کننده‌های «مطلع» کالاهایی که دیروز ممنوع‌الورود شدند، تنها در چند ساعت سود سرشاری نصیب‌شان شده است.

دیروز واردات بسیاری از کالاهای لوکس ممنوع شد. آمار گمرک می‌گوید سال گذشته در حدود ۱۲ میلیارد دلار ارز به واردات اینگونه کالاها اختصاص داده شده است.
تحریم با خود شرایط ویژه‌ای را به دنبال می‌آورد که دولت‌ها برای با مقابله با آن باید راه کارهای خاص در نظر بگیرند ولی این راه کارها با توجه به ساختار دولتی مبتنی بر درآمدهای نفتی برای بعضی بسیار سودزا تر از روند عادی تجارت است.
تا اینجای کار ظاهرا تصمیم عاقلانه‌ای در صرفه جویی ارزی و حمایت از تولید داخلی گرفته شده است ولی در این میان هیچ اشاره‌ای به میزان ثبت سفارش‌های قبلی و واردات این کالا ها در چند ماه گذشته نمی‌شود.
در واقع این یک امر دستوری است و نیاز به پیش‌بینی خاص ندارد بلکه کسانی که تصمیم گیرنده هستند همان‌هایی هستند که به واردکنندگان با قدرت مالی بالا هم دسترسی دارند و اطلاعات ممنوعیت‌های در پیش رو و کمبود های خودساخته را منتقل می‌کنند.
الان کسانی که مثلا موبایل و لپ تاپ را در این چندماهه وارد کرده باشند یا اجازه آن را داشته باشند تنها در چند ساعت سودشان بسیار بیشتر شده است زیرا از حالا به بعد این کالا هم کمیاب می‌شود و قیمتش هم بالا می‌رود در حالیکه ایشان کار جدیدی انجام نمی‌دهند و همان سرمایه و همان بازار.
این همان رانت اطلاعاتی در تصمیم های سیاسی – اقتصادی است که در شرایط معمولی اتفاق نمی‌افتد.در گذشته این بیشتر محدود به تصمیمات شهری بود که فردای روزی که مثلا زمین‌های مسکونی توسط عده‌ای خریداری می‌شد ناگهان «کاربری‌»اش به تجاری تغییر می‌کرد یا زمین‌های با کاربرد تجاری یا صنعتی ارزان قیمت در خارج شهرها ناگهان مجوز ساخت و ساز مسکونی پیدا می‌کردند و البته در بسیاری از مواقع هنگامی این اتفاق می‌افتاد که قبل از تصمیم‌های شورای شهری یا شهردارها، عده‌ای از سر بخت و اقبال کارخانه‌های ورشکسته با ملک فروان یا زمین های بایر می‌خریدند!
تحریم این رانت اطلاعاتی را به تجارت خارجی هم بسط داده با این تفاوت که خیلی راحت‌تر و سریع‌تر از بازی املاک قابل انجام است و در چشم هم نیست.