در ماه اکتبر بانک جهانی گزارش سالیانه خود را راجع به وضعیت زنان در رابطه با قانون و تجارت در 141 کشور جهان منتشر کرد. این گزارش که یکی از مهم‌ترین میزان‌های سنجش پیشرفت کشورهای مختلف از طریق ایجاد موقعیت‌های اقتضادی مناسب برای زنان بر اساس قوانین آن کشورها به شمار می‌رود، شامل ایران نیز می‌شود.
کیهان لندن با دکتر آگوستو لوپز کلاروس، مدیر بخش تجزیه و تحلیل شاخص‌های جهانی در این بانک، که اخیرا به لندن سفر کرده بود، مصاحبه‌ای درباره این گزارش و اهمیت آن انجام داده است که می‌خوانید:
کیهان: هدف شما از انتشار این گزارش چیست؟
دکتر لوپز: هدف اصلی ما در حقیقت این است که یک سری معیار و میزان‌های جهانی مبنی بر حقوق اجتماعی، اقتصادی معین کنیم که بر پیشرفت زنان در جامعه تآثیر مستقیم می‌گذارند. در عین حال ببینیم که آیا قوانین داخلی در 141 کشور دنیا بین زنان و مردان تبعیض و تفاوت قائل می‌شود یا نه. اگر تبعیضی هست چگونه به زیان زنان تمام می‌شود. مثلآ در بعضی از کشورها زنان حق تآسیس شرکت و یا موسسه تجارتی و یا مسافرت بدون اجازه شوهرشان را ندارند. این یک تبعیض ناشی از قوانین داخلی در این کشورهاست. بعلاوه می‌خواهیم ببینیم چگونه قوانین می‌توانند برابری حقوقِ دو جنس را ترویج دهند چرا که دانایی عاملی سازنده است و نادانی یکی از بزرگ‌ترین دلایل نقض حقوق بشر.
کیهان: مخاطبان این گزارش چه افرادی هستند؟
دکتر لوپز: ما می‌خواهیم نه تنها شهروندان بلکه فعالان و قانونگذاران نیز به این اطلاعات به راحتی و یکجا دسترسی داشته باشند تا بتوانند حقوق و برابری را ترویج دهند. در حقیقت این گزارش، دانش عملی را ارائه می‌دهد تا تصمیم گیرندگان در کشورهای مختلف بتوانند در مورد اهمیت رابطه بین چارچوب‌های قانونی و تجاری در پیشرفت بیشتر زنان بحث و برنامه ریزی کنند. این خیلی مهم است چون مثلآ در خیلی از کشورهایی که دارای برابری حقوقی جنسی نیستند، زمامداران امور و وزرا از جهان حقوقی و قانونی بی خبرند- آنها نه وکیل هستند نه حقوقدان اما در مقام خود منتخب شده‌اند. آنها اگر به آمار گزارش ما دستیابی پیدا کنند اطلاعات‌شان بیشتر می‌شود و در برخی از موارد دیدگاه‌شان تغییر می‌کند و برای تغییر قانون به سود برابری جنسی تلاش‌های مفیدی انجام می‌دهند. بنابر این هم قانونگذاران، هم فعالان، هم شهروندان می‌توانند به اشکال مختلف اما با یک هدف از این گزارش بهره برداری کنند.
کیهان: تآثیر گزارش‌های سالیانه شما تا کنون چه بوده؟
دکتر لوپز: در 36 کشور، قوانین تغییر کرده یعنی قانون به نفع زنان و برابری آنان با مردان عوض شده است. بعلاوه مثلآ در همین ماه ژانویه که در پیش داریم یعنی در اولین ماه سال 2013 میلادی در اوکراین دو قانون مختلف عوض خواهد شد تا برابری جنسی را تأمین کند. چون قانون زمینه عمل است و اگر قوانین درست شوند رویدادهای تجاری، فرهنگی و غیره نیز در جامعه تغییر خواهند یافت. البته قانون ابتدای کار است نه انتها اما این ابتدا الزامی است.
کیهان: یافته های گزارش امسال شما در مورد ایران چیست؟
دکتر لوپز: اگر گزارش را مطالعه کنید می‌بینید که قوانین جمهوری اسلامی ایران، خودش یکی از بزرگ‌ترین عوامل ایجاد تبعیض جنسی است. دولت ایران کمابیش ادعا می‌کند که این میزان‌های فرهنگی و مذهبی ایران است که متناقض با قوانین و تعهدات بین المللی است. این اما واقعیت ندارد. اگر به کشور همسایه ایران یعنی افغانستان نگاه کنیم حتمآ به یاد می‌آوریم که در سال‌های دهه نود حکومت طالبان نیز اصرار داشت که فرهنگ افغانی با تحصیل دختران و زنان در تضاد قرار دارد. اما تحقیقاتی که انجام شد نشان داد که آنانی که دم از تضاد فرهنگی می‌زدند نظر مردم افغانستان را ارائه نمی‌کردند و در حقیقت درصد بسیار بالایی از 22 میلیون افغانی خواستار آموزش و پرورش دخترانشان بودند.
در مورد ایران نیز باید بگویم که مانند سایر کشورهای دنیا این حکومت نیاز به همکاری با جامعه بین المللی دارد و در اصل مسئله برابری حقوق جنسی باید شرط اصلی این همکاری باشد. اگر ایران می‌خواهد جایی در دنیای آینده داشته باشد باید به کشورهای دیگر نگاه کند.
ببینید، 24 کشور دنیا از میان اقتصادهای متوسط پیشرفت کرده‌اند و حالا جزو کشورهای مرفه حساب می‌شوند، چرا؟ چون همه آن کشورها به استثنای یک یا دو تا از طریق بهبود قوانین در رابطه با برابری جنسی و یکپارچه کردن موازین تجاری و قانونی به منطور شرکت بیشتر زنان در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی، سطح رفاه ملی خود را بالا بردند.
بنابر این ممنوعیت‌های فعلی در ایران، مثلآ حذف زنان از 77 رشته دانشگاهی یک معیار تخریبی است. این یک نطرنیست، بلکه واقعیتی است که نتایج مشابه در گزارش مربوط به قوانین ثبت شده هر کشوری که چنین تبعیضاتی در آنها وجود دارد، نشان می‌دهد. امیدوارم گزارش‌های سال آینده نشان دهنده بهبودهای متعددی در سراسر جهان از جمله ایران باشد.
کیهان: دکتر لوپز، از شما سپاسگزاریم.
----------------------------------------------------------------
خوانندگان کیهان را به مطالعه متن کامل گزارش بانک جهانی زیر عنوان «حذف موانع اقتصادی» در سایت زیر دعوت می‌کنیم و امیدواریم که ترویج آگاهی‌ها و آمار این گزارش مهم باعث تحقق برابری حقوق زنان و مردان و پیشرفت جامعه انسانی در هر نقطه دنیا از جمله ایران شود:
