سه‌شنبه، اسفند ۰۸، ۱۳۹۱

اولین توافق اجلاس آلماتی: ادامه گفتگوها در چهارشنبه

image
مذاکرات قدرت‌های ۵+۱ و جمهوری اسلامی در شهر آلماتی قزاقستان به روز دوم کشیده شد. این نخستین دیدار پس از هشت ماه بود و به نظر نمی‌رسد که جمهوری اسلامی به خواسته‌های قدرت‌های بزرگ جهان و آلمان، مبنی بر تعطیل کردن مرکز تن دهد و اعتماد جهانیان مبنی بر غیرنظامی بودن برنامه هسته‌ای‌اش را جلب کند.

امروز، سه‌شنبه، نیویورک تایمز از وجود شک و تردیدهای که اجلاس آلماتی را فرا گرفته سخن گزارش داد. با این حال، دست‌یابی به توافق برای برگزاری دور دوم گفتگوها در روز چهارشنبه را می‌توان مهم‌ترین توافق به‌دست آمده دانست. جلسه به ریاست کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد.
دیپلمات‌های غربی همچنان منتظر واکنش مثبت تهران در قبال پیشنهادهایی برای مهار برنامه هسته‌ای در قبال کاهش قدم به قدم تحریم‌ها هستند. تهران هنوز نتوانسته اعتماد قدرت‌های بزرگ را در قبال برنامه‌ هسته‌ای‌اش جلب کند. توقف غنی‌سازی اورانیوم در حد ۲۰٪ و صادر کردن ذخیره‌هایش به خارج و همچنین تعطیل کردن سایت فردو در قبال بازگرداندن امکان تبادل طلا و گشودن برخی معاملات بانکی و فروش بیشتر نفت پیشنهادی نیست که ایران به سادگی از کنار آن بگذرد.
در جلسه روز سه‌شنبه که از ساعت یک و نیم  تا چهار بعد از ظهر به طول انجامید، نمایندگان جمهوری اسلامی در باره پیشنهاد قدرت‌های ۵+۱ سوال‌هایی طرح کرده‌اند. نمایندگان تهران همچنین دیدارهای دوجانبه‌ای با نمایندگان انگلستان، آلمان و روسیه داشته‌اند. هیات‌های ایرانی از سال ۲۰۰۹ در ژنو، هیچ دیدار دوجانبه‌ای با نمایندگان آمریکا برگزار نکرده‌اند.
به گزارش نیویورک تایمز، تولید ناخالص ملی ایران در چند سال اخیر، تحت تاثیر تحریم‌ها، ۸٪ کاهش یافته است. به علاوه تورم و کاهش شدید ارزش ریال در برابر ارزهای رایج دنیا فشار زیادی را متوجه شهروندان و نیز بخش‌های اقتصادی در ایران کرده است.
هدف نهایی قدرت‌های بزرگ، وادار کردن جمهوری اسلامی به پایبندی به قطع‌نامه‌های شورای امنیت و قطع کامل غنی‌سازی تا زمان اطمینان به غیرنظامی بودن برنامه‌های هسته‌ای‌اش است، با این حال با در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۹۲، کسی انتظار دست‌یابی به توافق نهایی را ندارد.
روس‌ها که تا کنون تلاش کرده‌اند مانع افزایش تحریم‌ها شوند نگران از دست رفتن زمان هستند. سرگئی ریاب‌کف، معاون وزیر خارجه روسیه همچنین گفته است که نه اطمینانی به غیرنظامی بودن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی وجود دارد، و نه شواهدی بر نظامی بودنش.
با این حال، خبرگزاری دولتی ایران، عامل قفل شدن مذاکرات را کشورهای غربی می‌داند. ایرنا امروز در گزارش خود از مذاکرات نوشت: « مذاکره کنندگان هسته ای جمهوری اسلامی ایران در حالی امروز ˈسه شنبهˈدر برابر همتایان خود از گروه ۵+۱ و اتحادیه اروپا قرار گرفتند که ناکارآمدی سیاست اعمال فشار غرب بر بسیاری از تحلیلگران غربی نیز آشکار شده و ایران آمادگی دارد تا به غرب برای خروجی آبرومندانه از گرداب خودساخته در موضوع هسته ای ایران یاری برساند.»
به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی با تاکید روی دست‌آوردهای اخیر خود، تلاش می‌کند دست بالا را در مذاکرات داشته باشد. اعلام «پیشرفت‌های جدید» در رآکتور تحقیقاتی اراک و نیز کشف ذخایر جدید اورانیوم و «شناسایی سایت‌هایی برای احداث ۱۶ نیروگاه هسته‌ای جدید» از سوی رسانه‌های رسمی، می‌تواند تلاش جمهوری اسلامی برای نشان دادن عزم ایران برای ادامه برنامه‌ هسته‌ای‌اش به همین نحوی که جریان داشته، ارزیابی شود.