تصمیم کنفرانس «دوحه» دایر بر ارسال کمکهای نظامیو غیرنظامیبرای حمایت از نیروهای مقاومت در سوریه، پاسخی است به موضعگیری ولادیمیر پوتین در جانبداری سرسختانه از بشار اسد.
بدینسان، سوریه عملا به میدان جنگ بین روسیه از یک سو و «گروه دوستان سوریه» مشتمل بر یازده کشور غربی و عربی تبدیل میشود. رویدادی مشابه آنچه که پس از فرو ریختن دیوار برلن و در واپسین مراحل جنگ سرد در اروپای شرقی گذشت.
یازده کشوری که به حمایت از نیروهای مقاومت برخاستهاند عبارتند از: انگلستان، آلمان، فرانسه، آمریکا، ایتالیا، اردن، قطر، عربستان سعودی، ترکیه، مصر و امارات متحده عربی.
ایران تنها کشوری است که در کنار روسیه قرار دارد و جمهوری اسلامیسرنوشت کشور را با سرنوشت بشار اسد گره زده است در حالی که حتی «حماس» نیز به این دلیل در رابطۀ خود با رژیم تهران تجدیدنظر کرده است.
با این موضعگیری، درحالی که ایران همچنان از فشار تحریمهای بینالمللی رنج میبرد، رژیم حاکم خطر شریک شدن در جنگی را که کمترین ارتباطی با منافع ملی کشور ندارد، لجوجانه بر ایران و ایرانیان تحمیل میکند.
تصمیم یازده کشور عضو «گروه دوستان سوریه» دایر به حمایت همه جانبه از رزمندگان با حکومت بشار اسد، بحران سوریه را در کانون خبرها و مسائل بینالمللی قرار داده است.
به موجب بیانیه کنفرانس «دوحه» که بعد از ظهر روز شنبه انتشار یافت گروه دوستان سوریه، مرکب از کشورهای انگلستان، فرانسه، آمریکا، آلمان، ایتالیا، اردن، قطر، عربستان سعودی، ترکیه، مصر و امارات متحده عربی، به منظور «پایان دادن به عدم توازن در نبردهای سوریه» در مورد ارسال کمکهای نظامیو غیر نظامیبه توافق رسیدند.
آمریکا که تا کنون محتاطانه با وقایع جاری سوریه برخورد داشت، مبتکر و مدافع اصلی این تصمیم بود. وزیر امور خارجه آمریکا، جان کری، اظهار عقیده کرد که نیروهای مقاومت احتیاج به حمایت فوری دارند تا در شرایط مساوی به کنفرانس ژنو دعوت شوند و برای رسیدن به راه حل صلحآمیز همکاری کنند.
آمریکا از زمانی در برخورد محتاطانهاش با اوضاع سوریه تجدیدنظر کرد که مدارک قطعی حاکی از استفاده از سلاحهای شیمیایی توسط ارتش سوریه در اختیار کاخ سفید قرار گرفت. دولت فرانسه نیز قبلاً صحت این مدارک را تأیید کرده بود.
براساس توافق حاصله در پایتخت قطر، آمریکا و فرانسه ارسال سلاحهای سبک را با قید این که منحصراً در اختیار فرماندهی نظامیاپوزیسیون قرار گیرد آغاز کردند. آلمان و انگلستان اعلام داشتند که تا تصمیم ثانوی به ارسال کمکهای غیرنظامیو نیز تنپوشهای ضد گلوله و ماسک ضد گاز اکتفا میکنند، در حالی که عربستان سعودی و قطر برای ارسال سلاحهای پیشرفته، علاوه بر کمکهای غیرنظامی، اعلام آمادگی کردند.
نشست دوحه، مذاکراتی را که از چهاردهم ژوئن پشت درهای بسته با شرکت ژنرال سلیم ادریس رئیس شورای عالی نظامیارتش آزاد سوریه آغاز شده بود، پی گرفت.
در این مذاکرات ژنرال ادریس درخواست ۲۰۰ موشک ضد تانک و ۱۰۰ موشک ضد هوایی برای مقابله با حملات زمینی و هوایی ارتش بشار اسد کرده بود و به دنبال تصمیمات کنفرانس دوحه، سخنگوی شورای عالی نظامیاظهار داشت که رزمندگان از دو روز پیش سلاحهای مدرن که قابلیت تغییر فضای حملات هوایی ارتش سوریه علیه شهرها و پایگاههای مقاومت را داراست، دریافت داشتهاند.
آمریکا و اروپا در برابر روسیه
تصمیمات اخیر که یادآور حمایت غرب از جنبشهای اروپای شرقی در سالهای پایانی قرن بیستم است، آمریکا و اروپا را در برابر روسیه قرار میدهد که تا کنون مدافع سرسخت رژیم دمشق بوده است.
کشورهای غربی در گردهمایی اخیر گروه ۸ از تلاش خود برای متعادل ساختن سیاست روسیه و رسیدن به اتفاق نظر در مورد سوریه نتیجه نگرفتند و ولادیمیر پوتین بر مواضع خود باقی ماند.
متعاقباً سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز، در مخالفت با برقراری منطقه پرواز ممنوع بر فراز خاک سوریه اظهار داشت این گونه اقدامات به نفع گروههای تروریستی است که به کشتارهای طایفهای در سوریه مبادرت میورزند و هیچ کمکی به پیشرفت مذاکرات صلح در کنفرانس ژنوـ ۲ نخواهد کرد.
بدین سان، پس از بیحاصل ماندن مذاکرات گروه ۸ در کنفرانس ایرلند، که مسأله سوریه مهمترین موضوع آن بود، بیتحرکی کشورهای غربی به منزله باز گذاشتن دست بشار اسد برای ادامه عملیات گسترده و خشن نظامیاز زمین و آسمان برای درهم شکستن نیروی مقاومت و از پا درآوردن اپوزیسیون سوریه محسوب میشد.
تصمیمات کنفرانس دوحه، واکنش سریع آمریکا و اروپا و متحدان آنها در برابر سیاستی است که روسیه، با یاری و همکاری تنها متحد خود در منطقه، جمهوری اسلامیایران، پیش گرفته است.
رژیم حاکم در حالی که با وسایل مختلف میکوشد خود را از غرقاب تحریمها برهاند، با موضعگیری در منازعات داخلی سوریه، عملاً درگیر جنگی شده است که ایران را بیش از پیش در معرض آسیبهای ناشی از انزوای بینالمللی و خطر تحمل عوارض شریک شدن در چنین جنگی قرار میدهد.
حمایت مالی و نظامیجمهوری اسلامیاز رژیم بشار اسد آشکارتر از آن بود که تکذیبهای نیم بند سخنگوی وزارت امور خارجه بر آن پرده بکشد. علاوه بر آن که سخنگویان نظامیو مذهبی نظام صریحاً از مداخلۀ ایران در منازعات سوریه دفاع میکردند و آن را از علائم اقتدار و موجب افتخار رژیم میشمردند، ورود حزبالله لبنان به میدان جنگ جای تردید باقی نگذاشت که رژیم تهران در این جنگ مداخله و حضور مستقیم دارد.
حزبالله در میدان جنگ
سید حسن نصرالله دبیرکل حزبالله لبنان، حزبی که ساخته و پرداخته جمهوری اسلامیو دستاموز آن است، در پاسخ مصر و دیگر کشورهای عربی که حزبالله را از مداخله در سوریه برحذر داشتند، به دفاع از این اقدام برخاست و گفت «ما در سوریه دخالت کردیم و آن را به صراحت بیان کردهایم و پنهان نمیکنیم. ما جوانانمان را به سوریه نفرستادیم که بگوییم پتو و شیر توزیع میکنیم و اگر کشته شدند آنها را در سوریه دفن کنیم و خانوادههای آنها را در لبنان ساکت کنیم. دلیل خشم کشورهای حوزه خلیج فارس کاملاً مشخص است زیرا آنها طرح توطئه را طراحی کردند و برای آن پول زیادی دادهاند و الآن احساس میکنند که طرحشان شکست خورده است.» او در همین خطابه «حماسۀ سیاسی» و جشن دمکراسی را در انتخابات ریاست جمهوری ایران به «امام خامنهای» تبریک گفت و افزود «این ایرانی است که با حضور مردمیو پیروزی مردمی، الگویی برای دیگران ارائه میکند و امیدواریم این جشنهای دموکراسی تمامیکشورهای عربی و اسلامیرا فراگیرد».
این همبستگی در شرایطی از سوی رهبر حزبالله لبنان اعلام میشود که «حماس» نزدیکترین گروه فلسطینی با رژیم تهران، همزمان اعلام داشت مناسباتش با جمهوری اسلامیایران بهدلیل اختلاف نظر عمیق بر سر سوریه آسیب دیده است.
غازی حمد، معاون اسماعیل هنیه نخست وزیر حماس روز چهارشنبه گذشته (۲۹ خرداد) گفت «در ارتباط با مقاومت حزب الله در برابر اسرائیل، حماس در کنار حزبالله بوده ولی مخالف موضع حزبالله در مورد سوریه است. مناسبات حماس و ایران نیز چه در سطح سیاسی و چه در سطح کمکهای مالی ایران به حماس آسیب دیده است». جمهوری اسلامیماهانه بیست میلیون دلار به حماس «هدیه» میکرد.
حماس، حزبالله را اندرز داد که شبه نظامیان خود را از سوریه بیرون برد تا تفرقه مذهبی در منطقه عمیقتر نشود.
واکنش تهران
در واکنش به تصمیم کنفرانس «دوحه»، علی اکبر صالحی وزیر خارجه جمهوری اسلامیاظهار داشت «در حیرتم که چگونه دولتهای مدافع حقوق بشر از آدمخواران در سوریه حمایت میکنند» و افزود «فطرتهای پاک بشری و ضمیر درونی بشری هیچگاه توجیه این دولتها برای ارسال سلاح به سوریه را قبول نخواهد کرد. جنگی جهانی در سوریه در جریان است که مجموعهای از کشورهای غربی و منطقه به جان مردم این کشور افتادهاند اما چون مردم با نظام و ارتش هستند، علیرغم تمامیفشارها دست برتر در اختیار دولت سوریه است».
حسین امیر عبداللّهیان معاون وزیر خارجه نیز اظهار داشت «آمریکا باید دست از مواضع متعارض خود در قبال تحولات منطقه، و از جمله در قبال سوریه بردارد و بر اشتباه خود در حمایت از تروریسم، کشتار مردم و ویرانی زیر ساختها در سوریه اصرار نورزد. واشنگتن به جای ارسال اسلحه، باید از توقف خشونت و گفتگوی ملی در سوریه حمایت کند تا مردم سوریه بتوانند در مورد سرنوشت خود تصمیم بگیرند».
این در حالی است که لُوی مقداد، سخنگوی ارتش آزاد سوریه روز شنبه اظهار داشت «مقادیری سلاح نوع جدید دریافت داشتهایم که شامل انواع سلاحهای مورد درخواست ما میشود و به باور من، این امر مسیر نبرد را تغییر خواهد داد».