از اتحاد تا اتفاق( 1)

ما ایرانی ها هنوز که هنوز است بعد از گذشت 200 سال در تمام کنش هایمان از دگرگون ساختن حکومت صحبت می کنیم. ولی به تجربه دیده ایم که با تعویض حکومت ها و دولت ها، دشواری ها نیز ازبین نرفته اند. پس منطقأ باید نتیجه بگیریم که عیب نه در حکومت بلکه در تفکر ماست. با کمی دقت معلوم می شود که این تفکر، متأثر از دین است که از حکومت یک "عقل کّل" می سازد. با این تصوّر، ما، ندانسته، همه جا روبرو هستیم زیرا همه در آن و در پناه آن می خواهند همه چیز را حلّ و فصل بکنند! به این دلیل نیز مشاهده می شود «همه روی حکومت شرط بندی می کنند و حساب و کتاب باز می نمایند». در حالی که امروز این تفکر اعتباری ندارد. حکومت در عصر مدرنیته بخش کوچکی از کلّ جامعه است. در دنیای متجدد کنونی جامعه خودش به جوامع کوچک تر شکسته می شود که همه مستقل و مجزا از هم بنابر کارآیی خاصی فعالیت می کنند. لذا آنها که همه چیز را در سایه حکومت می توانند ببینند نه تنها مدرنیته را نفهمیده اند، نه تنها دمکراسی را هضم نکرده اند بلکه آنها مسلمأ دیکتاتورهای آینده کشورخواهند بود و مردم را باید از آنان بر حذر داشت.
دکتر ن. واحدی